Αποτελεί ένα από τα πιο κλασσικά λαχανικά στη διατροφή μας, συνάμα από τα πιο οικονομικά αλλά ταυτόχρονα με τη μεγαλύτερη θρεπτική αξία. Τι ισχύει για το λάχανο; Ποια είναι τα οφέλη και ποιοι πρέπει να είναι προσεκτικοί με την κατανάλωσή του;

Ιστορία

Το λάχανο ήρθε στην Ευρώπη από την Ασία τον 6^ο αιώνα πΧ. Ο Θεόφραστος το αναφέρει ως «κράμβη», με το όνομα «κράμπι» είναι ακόμα και τώρα γνωστό στην Κύπρο. Από την άλλη, με τον όρο «λάχανα» στην Αρχαία Ελλάδα αναφέρονταν στο σύνολο των εδώδιμων κηπευτικών. Όχι δηλαδή μόνο στα λάχανα. Έλληνες και Ρωμαίοι τα χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά, μάλιστα στην αρχαία Ρώμη το λάχανο είχε τον τίτλο «φάρμακο των φτωχών» μια και θεωρείτο ότι είχε αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες παρόμοιες των τότε φαρμάκων.

 

Είδη

Στην κατηγορία του λάχανου έχουμε το λευκό (ή πράσινο), το κόκκινο και το κινέζικο (bock choy). Στην ίδια οικογένεια συναντούμε και τη λαχανίδα kale. Ένα είδος λαχανικού με ιδιαίτερα πλούσια αξία επίσης, δημοφιλές ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθούμε μόνο με το λευκό.

 

Πότε καταναλώνεται;

Οι συνηθισμένες εποχές που καταναλώνεται το λάχανο είναι βασικά όλες πλην του καλοκαιριού. Αποτελεί ένα λαχανικό που απαιτεί θερμοκρασίες 10-20 βαθμών Κελσίου για να αναπτυχθεί, είναι ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες άρα η περίοδος συγκομιδής και κατανάλωσης είναι από τις μεγαλύτερες όσον αφορά τα λαχανικά.

 

Πως καταναλώνεται

Η κύρια χρήση του στη χώρα μας αφορά την ωμή του μορφή, ως συστατικό σαλάτας. Είτε μόνο του είτε μαζί με άλλα λαχανικά. Επίσης, έχουμε τους λαχανοντολμάδες και τη λαχανόσουπα ενώ στη Θράκη συναντάμε τη «λαχανιά» (δηλ. χοιρινό κρέας με λάχανα). Το συναντάμε και σε μορφή τουρσί. Η λαχανοσαλάτα (coleslaw) προέρχεται από την Ολλανδία. Πολλά φαγητά με ξινολάχανο είναι δημοφιλή στη Γερμανία.

 

Ποιες χώρες το καλλιεργούν

Το λάχανο καλλιεργείται παγκοσμίως σε πάνω από 150 κράτη. Οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή είναι η Κίνα (32,8 εκατ. τόνους), ακολουθούν Ινδία με 8,5 εκατ. τόνους και Ρωσία με 3,3 εκατ. τόνους . Η Κίνα ουσιαστικά παράγει τα μισά λάχανα της παγκόσμιας αγοράς. Οι ανάγκες της Ελλάδας καλύπτονται συνήθως από την εγχώρια παραγωγή, η οποία δεν ξεπερνά τους 130 χιλιάδες τόνους ετησίως.

 

Θρεπτική αξία

Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε τη θρεπτική αξία του λάχανου ανά 100γρ προϊόντος. Ένα μέτριο λευκό (ή πράσινο) λάχανο ζυγίζει περίπου 800 με 4.000 γραμμάρια.

	/100γρ
Ενέργεια	28 Kcal
Πρωτεΐνες	0,96 γρ
Υδατάνθρακες	6,38 γρ
Σάκχαρα	3,13 γρ
Λίπος	0,1 γρ
Κορεσμένα	0,0 γρ
Φυτικές Ίνες	2,5 γρ
Ca	42 mg
Fe	0,07 mg
Mg	13,9 mg
P	27 mg
K	207 mg
Na	16 mg
Zn	0,21 mg
Cu	<0,025 mg
Mn	0,248 mg
Mo	6,9 μg
Vitamin C	40,3 mg
Vitamin B6	0,138 mg
Vitamin K	59,4 μg
Vitamin D	0 μg

 

ΠΗΓΗ: USDA

 

Οφέλη στην υγεία μας

Καταρχάς, πρόκειται για ένα λαχανικό ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη C. Τρεις φορές πάνω από την ντομάτα (που περιέχει περίπου 17 mg/100gr προϊόντος). Και αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες που «βαφτίστηκε» από τους αρχαίους Ρωμαίους ως το «φάρμακο των φτωχών». Η βιταμίνη C μεταξύ άλλων βοηθά στην παραγωγή κολλαγόνου και στην απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό μας.

Επίσης, μια και περιέχει αδιάλυτες φυτικές ίνες (2,5γρ όταν το κουνουπίδι περιέχει λιγότερες από 2,0γρ/100γρ προϊόντος) προτείνεται σε άτομα που αντιμετωπίζουν θέματα με την εντερική τους λειτουργία, ειδικά με τη δυσκοιλιότητα. Επιπλέον, είναι πλούσιο σε φυτοστερόλες κάτι που επηρεάζει θετικά τη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου μας.

Η υψηλή του περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ βοηθά τον οργανισμό μας να αποφεύγει την υπερβολική αιμορραγία από τραυματισμούς.

Μια σειρά από μελέτες δείχνει ότι το λάχανο θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη ορισμένων τύπων καρκίνου. Εν μέρει, αυτή η πεποίθηση προέρχεται από τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του λάχανου. Οφείλεται επίσης σε κάτι που ονομάζεται γλυκοσινολικά οξέα, ειδικές ουσίες που περιέχουν θείο, που το σώμα μας μετατρέπει σε «μαχητές κατά της εμφάνισης του καρκίνου».

Βρίσκονται και σε άλλα λαχανικά, όπως το κινέζικο λάχανο, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών και το κουνουπίδι.

Μια διατροφή πλούσια σε λάχανο βρέθηκε ότι μειώνει τις πιθανότητες για διαβήτη τύπου 2 σε μια πρόσφατη μελέτη. Όσοι ακολούθησαν τη σκανδιναβική δίαιτα (Nordic Diet), η οποία περιλαμβάνει επίσης πολλά λαχανικά, ψάρια, μήλα, αχλάδια, πλιγούρι και ψωμί σίκαλης, είχαν έως και 38% λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν από την ασθένεια. (Frysh, 2024).

 

Αντενδείξεις

Η περιεκτικότητα του λάχανου σε θείο μπορεί να αντενδείκνυται σε άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση νόσο (ΓΟΠΝ). Η υψηλή του περιεκτικότητα επίσης σε βιταμίνη Κ πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από άτομα που ακολουθούν αντιπηκτική αγωγή.

 

Επίλογος

Το λευκό λάχανο αποτελεί ένα κλασσικό λαχανικό για εμάς τους Έλληνες. Ένα λαχανικό που καίτοι οικονομικό είναι πολύ πλούσιο σε θρεπτική αξία. Σημαντικό για κάποιον που θέλει να δεχθεί τα οφέλη ενός λαχανικού χωρίς να ξοδέψει αρκετά χρήματα. Η περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικές ουσίες (βιταμίνη C, γλυκοσινολικά οξέα), η συμμετοχή του σε μελέτες που αφορούν ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και ο καρκίνος, η περιεκτικότητά του σε φυτοστερόλες το καθιστούν ως ένα κύριο λαχανικό που πρέπει να καταναλώνεται με μεγάλη συχνότητα ανά εβδομάδα στο τραπέζι μας.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Frysh, P. (2024). “Benefits of Cabbage”. [online], [Ημερομηνία πρόσβασης: 3 Δεκέμβρη]. Διαθέσιμο στο: https://www.webmd.com/food-recipes/ss/slideshow-cabbage-benefits

 

 

 

Λεοντίου Κωνσταντίνος

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc