Το οικονομικό κόστος της παιδικής παχυσαρκίας

Η παιδική παχυσαρκία ευθύνεται εν πολλοίς για την ενήλικη παχυσαρκία αλλά και αρκετές επιπλοκές σε μικρή ηλικία (σακχ. διαβήτης, υπέρταση, ψυχολογικά και ορμονικά προβλήματα). Ποιος είναι όμως ο αντίκτυπος στην οικονομία;

 

Στατιστικά δεδομένα

Τον περασμένο Μάιο στην Κοπεγχάγη, σύμφωνα με τα ευρήματα μιας έκθεσης της Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την παρακολούθηση της παιδικής παχυσαρκίας (COSI), σε αρκετές χώρες της ΕΕ, 1 στα 3 παιδιά ηλικίας 6 έως 9 ετών είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Οι μεσογειακές χώρες έχουν τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας.

Συνολικά, ο επιπολασμός του υπέρβαρου (συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας) ήταν 29% στα αγόρια και 27% στα κορίτσια ηλικίας 6 έως 9 ετών. ο επιπολασμός της παχυσαρκίας ήταν 13% στα αγόρια και 9% στα κορίτσια. Αυτά τα στοιχεία κρύβουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των χωρών.

Τα υψηλότερα ποσοστά παιδικού υπέρβαρου και παχυσαρκίας παρατηρήθηκαν σε μεσογειακές χώρες όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, όπου πάνω από 40% των αγοριών και κοριτσιών ήταν υπέρβαρα και 19% έως 24% των αγοριών και 14% έως 19% των κοριτσιών. ήταν παχύσαρκοι.

Τα χαμηλότερα ποσοστά παιδικού υπέρβαρου/παχυσαρκίας παρατηρήθηκαν σε χώρες της Κεντρικής Ασίας όπως το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και το Τουρκμενιστάν, όπου το 5% έως 12% των αγοριών και των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα και λιγότερο από 5% ήταν παχύσαρκα (WHO, 2021).

 

 

Συνέπειες της παιδικής παχυσαρκίας

Είναι λοιπόν η παιδική παχυσαρκία μια κατάσταση, ένα τεράστιο πρόβλημα που προϊόντος του χρόνου απασχολεί ολοένα και περισσότερες χώρες, κοινωνίες, οικογένειες αλλά και τα εκάστοτε συστήματα υγείας. Οι συνέπειες της παιδικής παχυσαρκίας έχουν αναφερθεί εκτενώς σε παλαιότερο άρθρο (Leontiou, 2020). Συνέπειες που εκτός των προβλημάτων υγείας (καρδιοαγγειακά νοσήματα, καρκίνος, μεταβολικά νοσήματα, κούραση, κόπωση, μειωμένη αντοχή), των ψυχολογικών προβλημάτων (κατάθλιψη, μειωμένη αυτοεκτίμηση, διατροφικές διαταραχές) έντονο αντίκτυπο έχει και σε οικονομικό επίπεδο. Όχι μόνο της οικογένειας αλλά και της ίδιας της χώρας.

 

Οικονομικός αντίκτυπος

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, η παιδική παχυσαρκία κοστίζει στο άτομο περίπου 19.000 δολάρια. Αριθμός που προκύπτει όταν συγκρίνουμε το ιατρικό κόστος της ζωής με αυτό ενός παιδιού με φυσιολογικό βάρος. Όταν πολλαπλασιαστεί με τον αριθμό των παχύσαρκων 10χρονων στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ιατρικό κόστος της ζωής μόνο για αυτήν την ηλικία φτάνει περίπου τα 14 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι ερευνητές σημείωσαν ότι η μελέτη τους μετρά το άμεσο ιατρικό κόστος για την παχυσαρκία, όπως επισκέψεις γιατρών και φάρμακα, και δεν λαμβάνει υπόψη το έμμεσο κόστος, συμπεριλαμβανομένης της απουσίας και της απώλειας παραγωγικότητας σε εργαζόμενους ενήλικες. Απαιτείται πρόσθετη έρευνα για την εκτίμηση του έμμεσου κόστους.

Σημείωσαν επίσης ότι το κόστος είναι μόνο ένας λόγος για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας (Finkelstein, Graham & Malhorta, 2014).

 

Άλλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία κατέληξε στο ότι τα παχύσαρκα παιδιά ηλικίας 2-5 ετών έχουν δύο έως τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να εισαχθούν στο νοσοκομείο. Παράλληλα, έχουν 60% υψηλότερο κόστος υγειονομικής περίθαλψης από τα παιδιά με υγιές βάρος. Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που αποκαλύπτει το υψηλότερο άμεσο κόστος υγειονομικής περίθαλψης της παχυσαρκίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας σε σύγκριση με εκείνα με φυσιολογικό βάρος. Πιο συγκεκριμένα, το πρόσθετο κόστος υγειονομικής περίθαλψης τριών ετών για ένα παιδί με παχυσαρκία σε σύγκριση με το υγιές βάρος ήταν 825 δολάρια Αυστραλίας (135 – 2.117 $) για γενικούς ασθενείς και 1332 δολάρια Αυστραλίας (174 – 4.280 $) για τους κατόχους πιστωτικής κάρτας. (Hayes et al, 2014).

 

 

 

 

 

 

Στο παραπάνω πινακάκι βλέπουμε τη διαφορά σε φαρμακευτική αγωγή και νοσηλεία παιδιών με φυσιολογικό βάρος σε σύγκριση με υπέρβαρα και παχύσαρκα (Hayes et al, 2016).

 

 

Η συγκυρία της πανδημίας

Αν και δεν υπάρχει τρόπος να πούμε ακριβώς ποια θα είναι η οικονομική ζημιά από την παγκόσμια πανδημία του κορωνοϊού COVID-19, υπάρχει σχεδόν απόλυτη συμφωνία μεταξύ των οικονομολόγων ότι έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Οι πρώτες εκτιμήσεις προέβλεπαν ότι, εάν ο ιός γίνει παγκόσμια πανδημία, οι περισσότερες μεγάλες οικονομίες θα χάσουν τουλάχιστον το 2,9% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) το 2020. Αυτή η πρόβλεψη είχε ήδη επαναδιατυπωθεί σε απώλεια ΑΕΠ 3,4%. Για να θέσουμε αυτόν τον αριθμό σε προοπτική, το παγκόσμιο ΑΕΠ υπολογίστηκε σε περίπου 84,54 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2020 – που σημαίνει ότι μια πτώση 4,5% στην οικονομική ανάπτυξη έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν 2,96 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ χαμένης οικονομικής παραγωγής σε παγκόσμιο επίπεδο (Szmigiera, 2021).

 

Θεραπεία – Δράσεις

Παιδική παχυσαρκία υπάρχει όταν ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) του παιδιού βρίσκεται από την 95^η θέση και πάνω στα διαγράμματα ανάπτυξης. Η θεραπεία της παιδικής παχυσαρκίας δεν είναι μονοδιάστατη. Αφορά πολλούς φορείς. Την οικογένεια πρώτα, το σχολείο μετά, το φιλικό περιβάλλον του παιδιού, τη σωματική του άσκηση κοκ.

 

Ειδικότερα:

• Όταν οι γονείς του παιδιού είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
• Όταν οι διατροφικές του συνήθειες είναι κακές (πχ έλλειψη φρούτων-λαχανικών στο διαιτολόγιό του, πληθώρα από επεξεργασμένες τροφές, μικρή ποικιλία σε όσπρια-ψάρια-κρέας)
• Όταν η σωματική του άσκηση είναι πενιχρή (λιγότερο από 5 ώρες την εβδομάδα)
• Όταν η ενασχόλησή του με τις οθόνες είναι μεγαλύτερη των 2 ωρών καθημερινά
• Όταν ο ύπνος του είναι μικρότερος των 8 ωρών ή οι ώρες ύπνου δεν είναι εντός του 23:00-07:00/08:00, τότε

Οι πιθανότητες ανάπτυξης υπέρβαρου ή παχυσαρκίας είναι πολύ αυξημένες και χρίζουν άμεσης παρέμβασης.

Ειδικά για τη χώρα μας, η στατιστική δείχνει ότι κάθε χρόνος που περνάει όλο και περισσότερα παιδιά χαρακτηρίζονται (ως προς το βάρος τους) από «φυσιολογικά» σε «υπέρβαρα» ή «παχύσαρκα».

Η αλλαγή τρόπου ζωής σε ατομικό επίπεδο (αλλαγή διατροφικών συνηθειών μέσω διαιτολόγου, αύξηση σωματικής άσκησης μέσω γυμναστή ή συλλόγου), σε οικογενειακό (υϊοθέτηση σωστής διαιτητικής αγωγής & σωματικής άσκησης), σε κοινοτικό (πρόσβαση σε χώρους άθλησης) και εθνικό (θέσπιση νόμων για διατροφική αγωγή, διαφορετική τιμολόγηση προϊόντων με ζάχαρη κοκ) είναι προτάσεις προς τη σωστή κατεύθυνση.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2019 έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα με το οποίο η κυβέρνηση θέλει να μειωθεί η ζάχαρη στα προϊόντα. Η επίτευξη στόχων αυτής της μείωσης θα μπορούσε να μειώσει την παιδική παχυσαρκία και το κόστος υγειονομικής περίθαλψης. Αλλά αυτά τα οφέλη θα μπορούσαν να χαθούν εάν οι στόχοι δεν εκπληρωθούν πλήρως, προειδοποιούν οι ερευνητές (Amies-Cull, Briggs & Scarborough, 2019).

 

Επίλογος

Βιώνουμε μια κατάσταση σαν πλανήτης (κορωνοϊός covid-19) που έχει αλλάξει τις ζωές μας εδώ και περίπου δυο χρόνια. Ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας, όπως αναλύθηκε, έχει προκαλέσει τεράστια οικονομικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο οικονομικός επίσης αντίκτυπος της παιδικής παχυσαρκίας παραμένει ένα τεράστιο ζήτημα όχι μόνο για την οικογένεια του παχύσαρκου παιδιού αλλά και για την ίδια τη χώρα. Όταν μάλιστα στις μέρες μας τα δημόσια συστήματα υγείας διεθνώς πιέζονται κι «αναστενάζουν» ερχόμενα στα όριά τους, η πρόληψη και η θεραπεία της μάστιγας της παιδικής παχυσαρκίας σε πρωτοβάθμιο επίπεδο κρίνεται υπερ-αναγκαία.

 

Οι δυσμενείς επιπτώσεις της παχυσαρκίας των ενηλίκων είναι ευρέως γνωστές. Aλλά αυτό που έχουμε διαπιστώσει είναι ότι η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία μπορεί να προκαλέσει μόνιμη αρτηριακή βλάβη που θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε απειλητική για τη ζωή ασθένεια. «Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε για να προστατεύσουμε την υγεία των ενηλίκων και να μειώσουμε την πίεση στα διεθνή συστήματα υγείας», είχε δηλώσει ο Δρ Μάρτιν Γουάιτ, εκ των ερευνητών του Πανεπιστημίου του Σάρεϊ για την αντίστοιχη μελέτη (Ajala et al, 2017).

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ajala, O., Mold, F., Boughton, C., Cooke, D. & Whyte, M. (2017). Childhood predictors of cardiovascular disease in adulthood. A systematic review and meta-analysis. Obesity Reviews, doi: 10.1111/obr.12561

Amies-Cull, B., Briggs, A. D. M. & Scarborough, P. (2019). Estimating the potential impact of the UK government’s sugar reduction programme on child and adult health: modelling study. BMJ, doi: 10.1136/bmj.l1417

Finkelstein, E. A., Graham, W. C. K. & Malhorta, R. (2014). Lifetime Direct Medical Costs of Childhood Obesity. Pediatrics, 133(5), pp. 854-862.

Hayes, A., Chevalier, A., D’Souza, M., Baur, L., Wen, L. M. & Simpson, J. (2016). Early childhood obesity: Association with healthcare expenditure in Australia. Obesity, 24(8), pp. 1752-1758.

Leontiou, K. (2020). “Παιδική και εφηβική παχυσαρκία στην Ελλάδα”, [online], [Ημερομηνία πρόσβασης: 14 Δεκέμβρη]. Διαθέσιμο στο: Παιδική και εφηβική παχυσαρκία στην Ελλάδα · ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΕΟΝΤΙΟΥ (konstantinosleontiou.gr)

Szmigiera, M. (2021). “Impact of the coronavirus pandemic on the global economy – Statistics & Facts”. [online], [Ημερομηνία πρόσβασης: 14 Δεκέμβρη]. Διαθέσιμο στο: https://www.statista.com/topics/6139/covid-19-impact-on-the-global-economy/#dossierKeyfigures

WHO, (2021). “High rates of childhood obesity alarming given anticipated impact of COVID-19 pandemic”. [online], [Ημερομηνία πρόσβασης: 14 Δεκέμβρη]. Διαθέσιμο στο: https://www.euro.who.int/en/media-centre/sections/press-releases/2021/high-rates-of-childhood-obesity-alarming-given-anticipated-impact-of-covid-19-pandemic

 

 

 

Λεοντίου Κωνσταντίνος

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc