Η διατροφή στις παιδικές κατασκηνώσεις

Ένα από τα σημαντικά γεγονότα κάθε καλοκαιριού είναι και οι παιδικές κατασκηνώσεις. Σε όλο τον κόσμο όπως και στη χώρα μας, δεκάδες χιλιάδες νέων συγκεντρώνονται για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους για να περάσουν μέρος του καλοκαιριού μακριά από τους γονείς τους. Πόσο ασφαλή είναι όμως η διατροφή σε αυτούς τους χώρους;

Το γεγονός αυτό απασχόλησε έντονα την επιστημονική κοινότητα. Σε σχετική έρευνα που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics» και πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν σαφώς πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες ώστε τα παιδιά να τραφούν ποιοτικότερα κατά την παραμονή τους σε τέτοιους χώρους για ένα σεβαστό διάστημα, ειδικά όταν δεν είναι παρόντες οι γονείς τους (Kenney, Lee, Brooks, Cradock & Gortmaker, 2017). Δυστυχώς, αντίστοιχη έρευνα στη χώρα μας δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί.

 

Τα τελευταία χρόνια, οι προσπάθειες δημόσιας υγείας για τη βελτίωση της παιδικής διατροφής και την πρόληψη της παχυσαρκίας επικεντρώθηκαν σε πολλούς από τους χώρους όπου μαθαίνουν και παίζουν τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των σχολείων, των προγραμμάτων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και των κέντρων παιδικής μέριμνας (Sobol-Goldberg, Rabinowitz & Gross, 2013). Λιγότερη προσοχή δόθηκε στους καλοκαιρινούς καταυλισμούς, μια σημαντική πηγή παιδικής φροντίδας και εμπλουτισμού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες για περίπου 14,3 εκατομμύρια παιδιά σχολικής ηλικίας των ΗΠΑ.

 

Οι καλοκαιρινοί μήνες μπορεί να είναι μια κρίσιμη περίοδος για την υπερβολική αύξηση βάρους, ειδικά για τα υπέρβαρα παιδιά και για τα μαύρα και ισπανόφωνα παιδιά. Οι βελτιώσεις στην απώλεια βάρους, το ποσοστό σωματικού λίπους, την καρδιαγγειακή ικανότητα και την ινσουλίνη νηστείας που παρέχονται από σχολικές παρεμβάσεις μπορεί να χαθούν κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών (Baranowski et al, 2014). Η διασφάλιση ότι τα παιδιά έχουν πρόσβαση σε ένα περιβάλλον υγιεινής διατροφής κατά τη διάρκεια αυτών των ευάλωτων καλοκαιρινών μηνών είναι απαραίτητη. Η κατασκήνωση μπορεί να προωθήσει υγιεινές δυνατότητες κατανάλωσης φαγητού και σωματικής άσκησης, ιδίως για τη νεολαία χαμηλού εισοδήματος. Ωστόσο, λίγα είναι γνωστά για το περιβάλλον των τροφίμων και ποτών στο περιβάλλον του καλοκαιριού. Μια πρόσφατη παρατήρηση των τροφίμων και των ποτών σε ένα δείγμα καλοκαιρινών κατασκηνώσεων που δεν παρείχαν γεύματα, διαπίστωσε ότι τα γλυκά, τα αλμυρά σνακ και τα ζαχαρούχα ποτά ήταν συνηθισμένα (Tilley, Beets, Jones & Turner-McGrievy, 2015). Ωστόσο, στο επιστημονικό κόσμο δεν έχουν τεμκηριωθεί ακόμα αρκετές μελέτες πάνω σε αυτό το θέμα.

 

 

 

 

Αυτή η σύντομη έρευνα περιγράφει τα τρόφιμα και ποτά που σερβίρονται και καταναλώνονται από παιδιά σε πέντε κατασκηνώσεις στη Βοστώνη, που παρείχαν γεύματα. Επειδή πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα τρόφιμα εκτός σχολείου και εξωσχολικά προγράμματα διατροφής μπορεί να είναι λιγότερο υγιή, η μελέτη εξέτασε επίσης τα πρόσθετα τρόφιμα και ποτά που τα παιδιά έφεραν στην κατασκήνωση. Τέλος, επειδή η πρόσβαση στο πόσιμο νερό αποτελεί βασική συνιστώσα ενός περιβάλλοντος υγιεινού ποτού, η μελέτη αυτή αξιολογεί την πρόσβαση στο πόσιμο νερό σε αυτούς τους χώρους.

Περισσότερα από 14 εκατομμύρια παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθούν καλοκαιρινές κατασκηνώσεις ετησίως, αλλά ελάχιστα είναι γνωστά για το περιβάλλον τροφίμων σε ημερήσιο επίπεδο.

Στόχος της έρευνάς μας ήταν να περιγράψουμε τη διατροφική ποιότητα των γευμάτων που σερβίρονται και καταναλώνονται από παιδιά που παρακολουθούν κατασκηνώσεις καλοκαιρινών ημερών που σερβίρουν γεύματα και σνακ και περιγράφουν την πρόσβαση σε νερό κατασκήνωσης.

Ως προς την καθαυτό έρευνα, συμμετέχοντες ήταν 149 παιδιά που παρακολουθούν πέντε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις στη Βοστώνη, το 2013.

 

 

Τα τρόφιμα και τα ποτά που σερβίρονται παρατηρήθηκαν για πέντε συνεχόμενες ημέρες. Για δυο ημέρες, η διατροφική πρόσληψη των παιδιών παρατηρήθηκε απευθείας χρησιμοποιώντας ένα επικυρωμένο πρωτόκολλο. Τα μέτρα που προέκυψαν περιλάμβαναν συνολική ενέργεια (kilocalories) και μερίδες διαφόρων τύπων τροφίμων και ποτών που σερβίρονται και καταναλώνονται κατά το πρωινό, το μεσημεριανό γεύμα και το σνακ.

Ως προς την στατιστική ανάλυση, η μέση συνολική ενέργεια, τα τρανς λιπαρά, το νάτριο, η ζάχαρη και οι φυτικές ίνες που σερβίρονται ανά γεύμα υπολογίστηκαν σε όλα τα camps, όπως και οι μέσες εβδομαδιαίες συχνότητες αναφοράς φρούτων, λαχανικών, εναλλακτικών προϊόντων κρέατος, κόκκων, γάλακτος, χυμού 100% , δημητριακών ολικής αλέσεως, κόκκινων / εξαιρετικά επεξεργασμένων κρεάτων, επιδόρπιων με βάση δημητριακά και αλμυρά σνακ. Η μέση κατανάλωση υπολογίστηκε ανά τροχόσπιτο ανά ημέρα.

 

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι κατασκηνώσεις εξυπηρετούσαν μέση τιμή (τυπική απόκλιση) 647,7 (134,3) kcal για μεσημεριανό γεύμα, 401,8 (149,6) kcal για πρωινό και 266,4 (150,8) kcal για σνακ. Οι περισσότερες κατασκηνώσεις σερβίρουν συχνά κόκκινα / εξαιρετικά επεξεργασμένα κρέατα, αλμυρά σνακ και επιδόρπια με βάση δημητριακά και σπάνια σερβίρουν λαχανικά ή νερό. Τα παιδιά κατανάλωναν ελάχιστα (π.χ. κατά το μεσημεριανό γεύμα, το 36,5% των μερίδων φρούτων, το 35,0% των εναλλακτικών μερίδων κρέατος / κρέατος και το 37,6% των μερίδων γάλακτος σερβίρεται), εκτός από αλμυρά σνακ (66,9% μερίδες) μερίδες. Ζαχαρωμένα ποτά γεμάτα ζάχαρη και αλμυρά σνακ καταναλώθηκαν συχνά στην κατασκήνωση. Το ένα τέταρτο των κατασκηνωτών δεν έπιναν τίποτα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας κατασκήνωσης.

 

Συνεπώς, η διατροφική ποιότητα των τροφίμων και των ποτών που εξυπηρετούνται σε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις ημέρας μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά. Οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να αξιολογούν τα εμπόδια στην κατανάλωση υγιεινών τροφίμων και ποτών σε αυτές τις συνθήκες (Kenney et al, 2017).

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Baranowski, T., O’Connor, T., Johnston, C., Hughes, S., Moreno, J., Chen, Tzu-An., Meltzer, L. & Baranowski, J. (2014). “School Year Versus Summer Differences in Child Weight Gain: A Narrative Review”. Childhood Obesity, 10(1), pp 18-24.

Franckle, R., Adler, R. & Davison, K. (2014), “Accelarated weight gain among children during summer versus school year and related racial/ethnic disparities: A systematic review”. Preventic Chronic Disease, 11, p 101.

Kenney, E. L., Lee, R. M., Brooks, C. J., Cradock, A. L. & Gortmaker, S. L. (2017), “What Do Children Eat in the Summer? A Direct Observation of Summer Day Camps That Serve Meals”. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 117(7), pp 1097-1103.

Sobol-Goldberg, S., Rabinowitz, J. & Gross. R. (2013). “School-based obesity prevention programs: A meta-analysis of randomized controlled trials”. Obesity, 21(12), pp 2422-2428.

Tilley, F., Beets, M.W., Jones, S. & Turner-McGrievy, G. (2015). “Evaluation of compliance to national nutrition policies in summer day camps”. Public Health Nutrition, 18(9), pp 1620-1625.

 

 

 

 

 Κωνσταντίνος Λεοντίου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc