Το τζίντζερ (ή πιπερόριζα) αποτελεί ένα διαδεδομένο φυτό εδώ και πολλούς αιώνες. Εξαρχής χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην ιατρική. Στις μέρες μας οι χρήσεις του είναι πολλές στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική. Ποιος είναι σήμερα ο ρόλος του στην υγεία μας; Η φασαρία που προκαλεί το όνομά του δικαιολογείται ή όχι;

Λίγα λόγια για το τζίντζερ

Ουσιαστικά πρόκειται για τη ρίζα του φυτού ingiber officinale (Ζιγγίβερις η φαρμακευτική). Στην Ελλάδα εκτός από «τζίντζερ» συναντάται και ως «πιπερόριζα». Οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή είναι κατά σειρά οι Ινδία (1,788Μ τόνοι), Νιγηρία (691,239 τόνοι), Κίνα (581,137 τόνοι) και Νεπάλ (297,512 τόνοι) σε ετήσια βάση (Numerical, 2021).

Χρησιμοποιείται ως ρόφημα, στα μπισκότα (πιπερόριζας), ως ποτό (τζιντζιμπίρα), ως συστατικό σαλατών και άλλων μπαχαρικών (κάρυ). Συναντάμε πολλές συνταγές κέικ με τζίντζερ, κοτόπουλο με τζίντζερ και τηγανιτό ρύζι (κλασσικό ινδικό πιάτο), τονωτικό ρόφημα παντζαριού με τζίντζερ, ψωμί με τζίντζερ κτλ.

Η πιπερόριζα είναι ένα πολυετές φυτό που χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική και στη χώρα μας εισάγεται κυρίως από την Κίνα.

Τόσο η αγιουβερδική ιατρική (ayurveda) στην Ινδία όσο και η κινεζική ιατρική από αρχαιοτάτων χρόνων χρησιμοποιούν ευρέως τη ρίζα αυτή για τη θεραπεία και την πρόληψη πληθώρας ασθενειών.

 

 

Διατροφική αξία

 

	Τιμές (ανά 100γρ)
Ενέργεια	80 Kcal
Πρωτεΐνες	1,82 gr
Υδατάνθρακες	17,8 gr
Σάκχαρα	1,7 gr
Λίπη	0,75 gr
Κορεσμένα	0,203 gr
Μονοακόρεστα	0,154 gr
Πολυακόρεστα	0,154 gr
Φυτικές Ίνες	2 gr
Fe	0,6 mgr
Mg	43 mgr
Ca	16 mgr
Se	0,7 μgr
K	415 mgr
Na	13 mgr
Mn	0,229 mgr
Zn	0,34 mgr
Cu	0,226 mgr
P	34 mgr
Vitamin C	5 mgr
Vitamin B1	0,025 mgr
Vitamin B2	0,034 mgr
Vitamin B3	0,75 mgr
Vitamin B5	0,203 mgr
Vitamin B6	0,16 mgr
Vitamin B9	11 μgr
Vitamin B12	0 μgr
Vitamin A	0 IU
Vitamin D	0 μgr
Vitamin E	0,26 μgr
Vitamin K	0,1 μgr
Choline	28,8 mgr

 

(ΠΗΓΗ: USDA)

 

Με μια γρήγορη και πρόχειρη ματιά, παρατηρούμε ότι το τζίντζερ αποτελεί μια πλούσια πηγή σε μαγνήσιο, ασβέστιο και φυλλικό οξύ (βιταμίνη Β9). Σε χολίνη καθώς και σε φυτικές ίνες. Δεν περιέχει ποσότητες από βιταμίνες Α & D ενώ είναι φτωχό σε περιεκτικότητα σε σάκχαρα (1,7%). Σε όλα αυτά να προσθέσουμε ότι η παραπάνω ανάλυση αφορά τα 100γρ. Ποσότητα που πρακτικά δεν μπορεί κάποιος να καταναλώσει σε ένα γεύμα (ή σε ρόφημα). Οπότε, προς τι ο ντόρος που ακολουθεί την πιπερόριζα;

 

 

Αντιεμετική δράση

Πραγματοποιήθηκαν σημαντικές κλινικές δοκιμές με τζίντζερ για να αξιολογηθεί η αντιεμετική του δράση. Μεταξύ αυτών, το CINV, ένα φαινόμενο που προκαλείται από χημειοθεραπευτικούς παράγοντες και το οποίο ενεργοποιεί νευροδιαβιβαστές ως παρενέργεια, ήταν το πιο συχνά διερευνημένο θέμα. Από 16 δοκιμές, οκτώ απέδειξαν τη θετική επίδραση της θεραπείας με τζίντζερ στην πρόληψη και την ανακούφιση του CINV. Οι ερευνητές κατέληξαν στο ότι το τζίντζερ βελτίωσε σημαντικά την ποιότητα ζωής στην ομάδα ασθενών με CINV που είχαν λάβει τον πρώτο κύκλο μέτριας έως υψηλής εμετογόνου χημειοθεραπείας σε σύγκριση με το εικονικό.

Η ναυτία κι ο έμετος της εγκυμοσύνης (NVP), που ονομάζεται επίσης υπερέμεση βαριάς μορφής σε σοβαρές περιπτώσεις, είναι ένα σύμπτωμα που εμφανίζεται συνήθως σε έγκυες γυναίκες και έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει διατροφική ανεπάρκεια. Υπήρξαν 14 κλινικές δοκιμές σχετικά με την ανακουφιστική επίδραση του τζίντζερ στην NVP. Οκτώ μελέτες διερεύνησαν την αντιεμετική δράση του τζίντζερ συγκρίνοντάς το με μια ομάδα εικονικού φαρμάκου, αποκαλύπτοντας σημαντικές επιδράσεις στην ομάδα θεραπείας με τζίντζερ. Ταυτόχρονα, το τζίντζερ έδειξε παρόμοια επίδραση σε σύγκριση με άλλες ομάδες φαρμάκων, όπως η βιταμίνη Β6 (πυριδοξίνη), τα αντιισταμινικά ή η μετοκλοπραμίδη. Ωστόσο, μια μελέτη των Ensiyeh et al. κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το τζίντζερ είναι πιο αποτελεσματικό στην ανακούφιση από τη σοβαρότητα της ναυτίας σε σύγκριση με τη βιταμίνη Β6.

Η μετεγχειρητική ναυτία και έμετος (PONV) είναι ένα εμετικό συμβάν που προκαλείται στους ασθενείς μετά από χειρουργικές επεμβάσεις και προκαλείται κυρίως από το αναισθητικό. Η θεραπεία με τζίντζερ χρησιμοποιήθηκε ως παρέμβαση σε έντεκα RCTs. Ωστόσο, πέντε RCT κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν σημαντικά αποτελέσματα με το τζίντζερ.

 

 

Γαστρεντερική λειτουργία

Το τζίντζερ έχει μελετηθεί για την προστατευτική του δράση στο γαστρεντερικό σύστημα. Όλες οι μελέτες που παρατήρησαν το ρυθμό γαστρικής κένωσης ανέφεραν το τζίντζερ ως ενισχυτικό της πέψης. Κάποιες ανέφεραν ότι η θεραπεία με τζίντζερ μείωσε σημαντικά την ταχυγαστρική δραστηριότητα που προκαλείται από την κυκλική κίνηση ενώ άλλοι ερεύνησαν την ευεργετική επίδραση της ρίζας τζίντζερ στην πρόληψη δυσρυθμιών βραδέων κυμάτων που προκαλούνται από οξέα υπεργλυκαιμικά συμβάντα.

 

 

Αντικαρκινική δράση

Συλλογικά, το τζίντζερ έχει ευεργετική επίδραση στον καρκίνο του παχέος εντέρου μειώνοντας τους ογκογενείς παράγοντες κινδύνου. Μια ερευνητική ομάδα (Citronberg et al) ερεύνησαν δείκτες κυτταρικού κύκλου με βιοψίες από ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου και απέδειξε τη ρύθμιση των αποπτωτικών δεικτών και των δεικτών διαφοροποίησης με συμπλήρωμα τζίντζερ. Τέλος, μια μελέτη από τους Miranda et al. εξέτασε τη συμπτωματική ανακούφιση σε ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου κατά την εφαρμογή τζίντζερ και δεν βρήκε στοιχεία για τη μείωση των συμπτωμάτων.

 

 

Αναλγητική λειτουργία

Ως προς την επίδραση του τζίντζερ στην πρωτοπαθή δυσμηνόρροια, τέσσερις δοκιμές συνέκριναν το αναλγητικό αποτέλεσμα με άλλα φάρμακα όπως το μεφαιναμικό οξύ, η ιβουπροφαίνη και ο θειικός ψευδάργυρος, τα οποία παρουσίασαν παρόμοια αποτελεσματικότητα με το τζίντζερ. Μόνο μια μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το τζίντζερ ήταν ανεπαρκές αναλγητικό σε σύγκριση με το τέντωμα και την άσκηση για ανακούφιση.

Ασθενείς με οσφυαλγία και πόνο στο στήθος που προκαλείται από διαδερμική διααυλική στεφανιαία αγγειοπλαστική επιλέχθηκαν επίσης για την αξιολόγηση των αναλγητικών επιδράσεων του τζίντζερ και και οι δύο μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το τζίντζερ ήταν μια χρήσιμη επιλογή για την ανακούφιση από τον πόνο.

 

 

Αντί-φλεγμονώδης επίδραση

Οι ασθένειες που σχετίζονται με την αρθρίτιδα ήταν οι πιο διεξαγόμενες μελέτες, ιδιαίτερα η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ). Όσον αφορά την ΟΑ, έξι μελέτες διερεύνησαν την αποτελεσματικότητα των συστατικών του τζίντζερ που χρησιμεύουν ως αντιφλεγμονώδεις παράγοντες. Όλες οι μελέτες ανέφεραν βελτίωση μετά την πρόσληψη τζίντζερ σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Άλλες μελέτες έδειξαν ένα πολλά υποσχόμενο όφελος του τζίντζερ στην ανακούφιση του πόνου σε ασθενείς με ΟΑ. Επιπλέον, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια των δοκιμών. Μια πρόσθετη μελέτη που αξιολόγησε τις επιδράσεις του τζίντζερ στη ρευματοειδή αρθρίτιδα έδειξε βελτίωση με τη μείωση των συμπτωμάτων μέσω της πρόκλησης έκφρασης του γονιδίου FOXP3. Τέλος, οι Kulkarni et al. ανέφερε ότι η συμπλήρωση τζίντζερ μόνη της και σε συνδυασμό με αντιφυματική θεραπεία βοήθησε σημαντικά στη μείωση των επιπέδων άλφα, φερριτίνης και μηλονοδιαλδεΰδης παράγοντα νέκρωσης όγκου (TNF) σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

 

 

 

Μεταβολική βελτίωση

Μελέτες που αξιολογούν την αποτελεσματικότητα του τζίντζερ σε μεταβολικά σύνδρομα έχουν επίσης διεξαχθεί ευρέως. Οι περισσότερες από τις μελέτες που συμπεριλήφθηκαν αξιολόγησαν τη συσχέτιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2) και της παχυσαρκίας με τη λήψη συμπληρωμάτων τζίντζερ. Αναλυτικά, πέντε μελέτες διερεύνησαν την επίδραση του τζίντζερ στους δείκτες που σχετίζονται με το διαβήτη, όπως γλυκαιμικούς δείκτες, επίπεδα λιπιδίων και αρτηριακή πίεση, ενώ τέσσερις μελέτες εστίασαν σε διάφορες καταστάσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, λιποκυτταροκίνες ορού και καρκίνο του μαστού. Για παράδειγμα, τρεις μελέτες αξιολόγησαν την επίδραση του τζίντζερ σε βιοχημικές παραμέτρους που σχετίζονται με το ΣΔ2 και κατέδειξαν τη σημαντική μείωση του σακχάρου στο αίμα νηστείας, της αιμοσφαιρίνης A1c (HbA1c), της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και της αντίστασης στην ινσουλίνη. Επιπλέον, το λιπιδικό προφίλ, οι φλεγμονώδεις δείκτες και τα αντιοξειδωτικά επηρεάστηκαν επίσης από την πρόσληψη τζίντζερ, κάτι που αποδείχθηκε από τη μείωση της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, των τριγλυκεριδίων (TG), της λιποπρωτεϊνικής χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας (LDL-C) και της μηλονοδιαλδεΰδης. Μια άλλη μελέτη αξιολόγησε τη σχέση μεταξύ τζίντζερ και αρτηριακής πίεσης στον ΣΔ2 αλλά δεν έδειξε σημαντικές διαφορές σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Όσον αφορά την παχυσαρκία, η μελέτη που συμπεριλήφθηκε στόχευσε την επίδραση του τζίντζερ στην παχυσαρκία. Στις παχύσαρκες γυναίκες, μελέτη κατέληξε ότι τα συμπληρώματα τζίντζερ είχαν μικρό όφελος στην απώλεια βάρους, στη μείωση της αξιολόγησης της αντίστασης στην ινσουλίνη (HOMA-IR) του μοντέλου ινσουλίνης και της ομοιόστασης και στην αύξηση του ποσοτικού δείκτη ελέγχου ευαισθησίας στην ινσουλίνη. Όσον αφορά τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου που σχετίζονται με την παχυσαρκία, το τζίντζερ αναφέρθηκε ότι είναι ευεργετικό στη μείωση των παραγόντων κινδύνου, όπως η σωματική μάζα λίπους, το ποσοστό σωματικού λίπους, η συνολική χοληστερόλη, η περίμετρος της μέσης, η αναλογία μέσης προς τους γοφούς και η αντίσταση στην ινσουλίνη. Επιπλέον, το τζίντζερ προτάθηκε να έχει αντιοξειδωτική και αντι-δυσμεταβολική δράση σε παχύσαρκες γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Τέλος, άλλες μελέτες είχαν στόχο να διερευνήσουν την επίδραση του τζίντζερ στον μεταβολισμό των λιπιδίων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης λίπους και της αποτελεσματικότητας στη μείωση των τριγλυκεριδίων. Γενικά, πιστεύεται ότι το τζίντζερ παρέχει πιθανά οφέλη μειώνοντας τους παράγοντες κινδύνου μεταβολικών συνδρόμων. Επιπλέον, δεν παρατηρήθηκαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες σε όλες τις συμπεριλαμβανόμενες μελέτες (Anh et al, 2020).

 

Τζίντζερ και οστεοαρθρίτιδα

Πάνω στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας και την πιπερόριζα, ήρθε μια πιο πρόσφατη μελέτη να επιβεβαιώσει την παραπάνω. Το τζίντζερ φαίνεται να παίζει ζωτικό αντιφλεγμονώδες ρόλο αναστέλλοντας τη σύνθεση προγεστερόνης παρόμοια με τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Υπάρχουν ορισμένα συστατικά όπως η τζίντζερόλη, τα shagoals και τα paradols που υπάρχουν στο τζίντζερ που εμπλέκονται στην αναστολή της σύνθεσης της προγεστερόνης και των λευκοτριενίων μέσω της καταστολής της διέγερσης των ενζύμων της κυκλοοξυγενάσης και της λιποξυγενάσης. Λόγω του θεραπευτικού ρόλου του τζίντζερ, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική λύση στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα χωρίς κρίσιμες γαστρεντερικές και νεφρικές επιπλοκές. Η συμβατική θεραπεία για την οστεοαρθρίτιδα, τον καρκίνο, το διαβήτη και τις καρδιακές παθήσεις περιλαμβάνει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, αναλγητικές ενέσεις και χημειοθεραπεία που είναι αποτελεσματικά στη μείωση του πόνου αλλά διεγείρουν ορισμένες γαστρεντερικές παρενέργειες και είναι επίσης δαπανηρές. Για να μειωθεί η εξέλιξη της νόσου, απαιτείται μια ασφαλής, οικονομική και αποτελεσματική εναλλακτική λύση για την αποφυγή παρενεργειών και την καταστολή της εξέλιξης των ασθενειών. Το τζίντζερ και τα συστατικά του έχουν την ικανότητα να καταστέλλουν αριθμό γονιδίων που εμπλέκονται στη διέγερση διαφορετικών ασθενειών. Εν ολίγοις, το τζίντζερ και τα αντιφλεγμονώδη και βιοενεργά συστατικά του έχουν ευεργετική επίδραση στην οστεοαρθρίτιδα, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες σε δοκιμές σε ανθρώπους για επιβεβαίωση (Maryam et al, 2023).

 

 

Νόσος Αλτσχάιμερ

Η νόσος Alzheimer (AD) είναι μια νευροεκφυλιστική κατάσταση που συνδέεται με βαθιά εξασθένηση της μνήμης και απώλεια της γνωστικής λειτουργίας. Μεταξύ άλλων, η κυτταρική βλάβη λόγω συσσωμάτωσης πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς, υπερφωσφορυλίωση της πρωτεΐνης tau, ανισορροπίες νευροδιαβιβαστών, οξειδωτικό στρες, απόπτωση και φλεγμονώδεις αποκρίσεις ευθύνονται για την εμφάνισή της.

Λόγω της ανεπαρκούς αποτελεσματικότητας των συμβατικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται σήμερα, των δυσμενών επιπτώσεων και των φαρμακοκινητικών προβλημάτων τους, μαζί με τα επιστημονικά στοιχεία που τα τελευταία χρόνια υποδηλώνουν ότι τα παραδοσιακά φαρμακευτικά φυτά θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα τόσο στην πρόληψη όσο και στη θεραπεία πολλών παθολογιών. ευκαιρία οδήγησε στην αξιολόγησή τους στη θεραπεία των διαταραχών της μνήμης, όπως είναι η περίπτωση του τζίντζερ.

Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση τζίντζερ έχει αυξήσει την έκφραση του νευρικού αυξητικού παράγοντα (NGF), διαδραματίζοντας βασικό ρόλο στη βελτίωση της λειτουργίας της μνήμης, στην απλοποίηση της μακροχρόνιας ενίσχυσης του ιππόκαμπου και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης νευρίτη.

Οι προκλινικές δοκιμές σε ποντίκια έδειξαν ότι η αύξηση των επιπέδων NGF στον ιππόκαμπο ξεκίνησε την ενεργοποίηση των εξωκυτταρικών ρυθμιστικών κινασών σήματος (ERK) και της πρωτεΐνης σύνδεσης στοιχείου απόκρισης cAMP (CREB), οδηγώντας σε αυξημένη συναπτογένεση. Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι το τζίντζερ μπλοκάρει την έκφραση των προφλεγμονωδών κυτοκινών και χημειοκινών στα κύτταρα THP-1. Μελέτες σε ζώα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χρήση τζίντζερ ανέστειλε σημαντικά την έκφραση του mRNA που σχετίζεται με την έκφραση προφλεγμονωδών κυτοκινών και παραγόντων ενεργοποίησης ενδοθηλιακής προσκόλλησης όπως LPS, TNF-α, IL-1 β, COX-2, MIP-1A, MCP -1 και IP-10, μεταξύ άλλων (Arcusa et al, 2022).

 

Αντενδείξεις

Γενικά, είναι σπάνιο να υπάρχουν παρενέργειες από το τζίντζερ. Σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσει ήπια καούρα, διάρροια και ερεθισμό του στόματος. Ίσως μπορέσετε να αποφύγετε κάποιες από τις ήπιες παρενέργειες του στομάχου, όπως ρέψιμο, καούρα ή στομαχικές διαταραχές, λαμβάνοντας συμπληρώματα τζίντζερ σε κάψουλες ή λαμβάνοντας τζίντζερ με τα γεύματα.

Τα άτομα με πέτρες στη χολή θα πρέπει να μιλήσουν με τους γιατρούς τους πριν πάρουν τζίντζερ. Φροντίστε να ενημερώσετε το γιατρό σας εάν παίρνετε τζίντζερ πριν χειρουργηθείτε ή τεθείτε υπό αναισθησία.

Οι έγκυες ή οι γυναίκες που θηλάζουν, τα άτομα με καρδιακές παθήσεις και τα άτομα με διαβήτη δεν πρέπει να παίρνουν τζίντζερ χωρίς να μιλήσουν με τους γιατρούς τους.

ΜΗΝ παίρνετε τζίντζερ εάν έχετε αιμορραγική διαταραχή ή εάν παίρνετε φάρμακα για την αραίωση του αίματος, συμπεριλαμβανομένης της ασπιρίνης (MountSinai, 2024).

Επίσης, λόγω της οξύτητάς του, άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) καλό είναι να συμβουλεύονται το γιατρό τους πριν το καταναλώσουν.

 

 

 

Επίλογος

Το τζίντζερ αποτελεί μια ρίζα με αρκετή δημοφιλία στην ιατρική και τη φαρμακευτική εδώ και πολλούς αιώνες. Η χρήση της για τη θεραπεία πληθώρας ασθενειών είναι σημαντική. Ασθένειες από το γαστρεντερικό σύστημα μέχρι καρκίνο και νόσο Αλτσχάιμερ. Διαθέτει αναλγητικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Η περιεκτικότητά της σε ουσίες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση την καθιστούν από τις πιο ισχυρές τροφές. Επιπρόσθετα, βελτιώνει τις μεταβολικές διαδικασίες του οργανισμού μας. Απαιτούνται ακόμα σειρά από μελέτες που να ισχυροποιούν τη θέση του ως προς τον ιαματικό και αντιφλεγμονώδη χαρακτήρα που έχει το τζίντζερ αλλά και σε μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες. Σε κάθε περίπτωση, η πιπερόριζα δικαιολογεί σε απόλυτο βαθμό τη φασαρία που προκαλεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια ως προς το όνομα και τον ιαματικό της χαρακτήρα.

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Anh, N. H., Kim, S. J., Long, N. P., Min, J. E., Yoon, Y. C., Lee, E. G., Kim, M., Kim, T. J., Yang, Y. Y., Son, E. Y., Yoon, S. J., Diem, N. C., Kim, H. M. & Kwon, S. W. (2020). Ginger on Human Health: A Comprehensive Systematic Review of 109 Randomized Controlled Trials. Nutrients, 12(1), doi: 10.3390/nu12010157

Arcusa, R., Villaño, D., Marhuenda, J., Cano, M., Cerdà B. & Zafrilla, P. (2022). Potential role of ginger (Zingiber officinale Roscoe) in the Prevention of Neurodegenerative Diseases. Frontiers in Nutrition, (9), doi: https://doi.org/10.3389/fnut.2022.809621

Maryam, H., Azhar, S., Akhtar, M. N., Saeed, F., Asghar, A., Ateeq H., Afzaal, M., Akram, N., Munir, H., Anjum, W. & Shah, M. A. (2023).  Role of bioactive components of ginger in management of osteoarthritis: a review. International Journal of Food Properties, 26(1), pp 1903-1913.

MountSinai, (2024). “Ginger”. [online], Ημερομηνία πρόσβασης: 9 Φλεβάρη. Διαθέσιμο στο: https://www.mountsinai.org/health-library/herb/ginger

Numerical, (2021). “Top 10 Ginger producing countries in the world – production and area under cultivation”. [online], Ημερομηνία πρόσβασης: 9 Φλεβάρη. Διαθέσιμο στο: https://numerical.co.in/numerons/collection/5fb87e641f1c599016b93c05

 

 

 

 

Κωνσταντίνος Λεοντίου

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc