Υπνική άπνοια και διατροφή

Το σύνδρομο της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας συνίσταται σε συχνές διακοπές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου (κατά ΜΟ 20 δευτερόλεπτα κάθε 2-30 λεπτά!) χωρίς να παρατηρείται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής;

Προσβάλλει περισσότερο τους άνδρες από τις γυναίκες, σε αναλογία 2:1, ενώ το 60% των ατόμων που υποφέρουν από υπνική άπνοια είναι υπέρβαρα. Αφορά το 2-4% του ενήλικου πληθυσμού και τα συμπτώματά της είναι υπερβολικό ροχαλητό, πρωινοί πονοκέφαλοι, κόπωση κατά τη διάρκεια της μέρας, ραθυμία, έλλειψη συγκέντρωσης και αξιοσημείωτη αύξηση βάρους. Η διαταραχή αυτή όμως μπορεί να προκαλέσει σε πιο προχωρημένο επίπεδο από υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη μέχρι εγκεφαλικό επεισόδιο. Μάλιστα, μελέτη που είχε γίνει προ πενταετίας (2008, Μασαχουσέτη) είχε δείξει ότι τα άτομα με υπνική άπνοια είχαν τριπλάσιες πιθανότητες να χάσουν τη ζωή τους σε σχέση με αυτά που κοιμόνταν φυσιολογικά. Σε άλλη μελέτη που έγινε το 1996 στο Σανταντέρ, εξετάστηκαν όσοι ενεπλάκησαν σε τροχαία ατυχήματα στην ισπανική πόλη από τον Απρίλιο-Δεκέμβριο του 1995. Παρατηρήθηκε ότι το 95% των ατόμων που είχαν υπνική άπνοια από αυτούς προκάλεσαν ατύχημα! Τέλος, σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο “New England Journal of Medicine” το 2010 βγήκε το συμπέρασμα ότι άτομα που έχουν υπνική άπνοια παρουσιάζουν ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και ιδιαίτερα υπέρτασης.

Οι λόγοι εμφάνισης της υπνικής άπνοιας, εκτός του φύλου, έχουν να κάνουν με την ηλικία (προσβάλλει τα γηραιότερα άτομα), τον καιρό (συχνότερο σε χαμηλές θερμοκρασίες), την αρτηριακή πίεση (προσβάλλει 4 στα 5 υπερτασικά άτομα) και το σωματικό βάρος.

 

Σωματικό βάρος και υπνική άπνοια

Ο κύριος παράγοντας επιδείνωσης της διαταραχής αυτής είναι η παχυσαρκία. Μάλιστα, σύμφωνα πάντα με αυτή την έρευνα (2008) η υπνική άπνοια εμφανίστηκε στο 85% των παχύσαρκων ατόμων με το 25% να ανήκει στις πιο βαριές περιπτώσεις κι αυτό συμβαίνει διότι η περίσσεια του λιπώδους ιστού γυρω από το λαιμό φράζει τους αεραγωγούς. Συνεπώς, η απώλεια βάρους ακόμα και κατά 10% μειώνει σε σημαντικό βαθμό τη νόσο. Τα παχύσαρκα άτομα που ακολουθούν τη Μεσογειακή Διατροφή παράλληλα με σωματική άσκηση βελτιώνουν τα περισσότερα συμπτώματα της υπνικής άπνοιας. Κι αυτό το συμπέρασμα προέκυψε από έρευνα του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου της Κρήτης, σύμφωνα με την οποία εξετάστηκαν 40 παχύσαρκοι ασθενείς όπου οι μισοί ακολούθησαν Μεσογειακή Διατροφή και οι άλλοι μισοί άλλου τύπου διατροφή. Και οι δύο ομάδες κλήθηκαν να αυξήσουν τη σωματική δραστηριότητά τους, κάνοντας τουλάχιστον μισή ώρα περπάτημα την μέρα ενώ όλοι οι συμμετέχοντες έκαναν θεραπεία φορώντας ειδική μάσκα στον ύπνο τους, που διοχετεύει σταθερό αέρα στους πνεύμονές τους κατά τη νύχτα. Όπως διαπιστώθηκε, όσοι ασθενείς είχαν ακολουθήσει την μεσογειακή διατροφή, είχαν μειωμένο αριθμό περιστατικών υπνικής άπνοιας. Το πόρισμα προέκυψε μετά από εξέταση μετά από έξι μήνες στον ύπνο των ασθενών που συμμετείχαν στην έρευνα.

Σύμφωνα με μια άλλη έρευνα που έλαβε χώρα στο Ιατρείο Ύπνου στο Κουόπιο της Φινλανδίας (2013), παχύσαρκοι ασθενείς που ακολούθησαν διαιτολόγιο απίσχνανσης με πρόγραμμα σωματικής άσκησης, παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση στα συμπτώματα της διαταραχής από την ομάδα των παχύσαρκων ασθενών που δεν ακολούθησε τη διαιτητική αγωγή και παρέμεινε σταθερή στα κιλά της. Η επανεξέταση του ύπνου των ασθενών έγινε μετά από ένα χρόνο από την έναρξη του διατροφικού πλάνου.

 

Η πλέον κατάλληλη διατροφή

Το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής, το οποίο είναι παγκόσμιο και ακολουθείται από κλινικές, νοσοκομεία και κέντρα αδυνατίσματος στις περισσότερες πολιτείες των ΗΠΑ, περιλαμβάνει την καθημερινή κατανάλωση διαιτητικών ινών μέσα από φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής αλέσεως (ψωμί, ζυμαρικά) και την αποφυγή επεξεργασμένων προϊόντων (πχ μπισκότα, ζάχαρη). Τη μείωση της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος μια φορά την εβδομάδα, κατανάλωση πουλερικών δυο, ψαριών και θαλασσινών 2-3, οσπρίων 1-2 και λοιπών αμυλούχων προϊόντων 1-2. Το ελαιόλαδο να αποτελεί την κύρια πηγή των λιπών, κατανάλωση επίσης ξηρών καρπών σε καθημερινή βάση και κόκκινο κρασί επίσης μια φορά την ημέρα.

Πρέπει να τονίσουμε ότι η επίτευξη φυσιολογικού βάρους (δηλαδή τιμές Δείκτη Μάζας Σώματος από 18,5-24,9) αποτελεί ένα από τα κύρια όπλα στην καταπολέμηση των συμπτωμάτων της υπνικής άπνοιας αλλά δεν είναι το μοναδικό. Επιβάλλεται, παράλληλα με την υιοθέτηση ενός διατροφολογίου που θα βασίζεται στη Μεσογειακή Διατροφή και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας αλλά και να επισκεφθείτε έναν ειδικό σε κλινική ύπνου μια και υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία ιατρικών παρεμβάσεων που θα βοηθήσουν στο να αντιμετωπισθεί η ασθένεια.

 

Επίλογος

Συμπερασματικά αναφέρουμε ότι η υπνική άπνοια είναι μια διαταραχή που όχι απλά μειώνει την ποιότητα ζωής μας αλλά και το προσδόκιμο. Το να ακολουθήσουμε το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής, ειδικά σε μια περιοχή που είναι πλούσια σε παραγωγή ελαιόλαδου, φρούτων, λαχανικών και σιτηρών, δεν είναι απλά κάτι το ενδεδειγμένο αλλά το επιβεβλημένο. Για την ίαση της διαταραχής είναι επίσης απαραίτητη προϋπόθεση η επίτευξη φυσιολογικού βάρους.

 

 

Λεοντίου Κωνσταντίνος

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Ώρα της Φωκίδας”