Λεύκη και διατροφή

Η λεύκη ως αυτοάνοσο νόσημα του δέρματος μπορεί να γιατρευτεί μέσω της διατροφής ή άλλες θεραπείες πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την θεραπεία μιας ασθένειας που προσβάλλει περίπου 70 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο;

Τι είναι η Λεύκη;

Η Λεύκη (Vitiligo) είναι μια πάθηση, μια αυτοάνοση ασθένεια που χαρακτηρίζεται από τον τοπικό αποχρωματισμό του δέρματος. Δεν είναι μεταδοτική, μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε μέρος του σώματος και δεν είναι θανατηφόρα. Συναντάται σε οποιαδήποτε ηλικία αν και συνήθως τα πρώτα σημάδια εμφανίζονται πριν από την ηλικία των 20 ενώ η εμφάνισή της δεν έχει να κάνει με το φύλο.

Ουσιαστικά πρόκειται για ανωμαλία των κυττάρων (μελανοκύτταρα) που παράγουν την μελανίνη, την χρωστική του ανθρώπινου δέρματος. Στη Λεύκη τα κύτταρα αυτά δεν παράγουν μελανίνη με συνέπεια τον τοπικό αποχρωματισμό του δέρματος, συνήθως σε σημεία που είναι ορατά από τον ήλιο. Ανάλογα με τον τύπο της πάθησης, τα λευκά τμήματα δέρματος μπορεί να καλύπτουν πολλά σημεία του σώματος ταυτόχρονα και συμμετρικά (γενικευμένη λεύκη, ο πιο κοινός τύπος), μόνο τη μία πλευρά του σώματος (τμηματική λεύκη) ή μόνο μερικά συγκεκριμένα σημεία του σώματος (εντοπισμένη ή εστιακή λεύκη).

 

Τα προβλήματα από την εμφάνιση της λεύκης εντοπίζονται σε ψυχολογικά και αισθητικά/εμφανισιακά (Ezzedine, Eleftheriadou, Whitton & van Geel, 2015).

 

Αιτίες εμφάνισης

Η λεύκη εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται και καταστρέφει τα μελανοκύτταρα σε διάφορα σημεία του σώματος. Ωστόσο, η ακριβής αιτία εμφάνισής της παραμένει άγνωστη. Πιστεύεται ότι οφείλεται σε γενετική ευαισθησία η οποία προκαλείται από έναν περιβαλλοντικό παράγοντα έτσι ώστε να εμφανιστεί μια αυτοάνοση ασθένεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των κυττάρων της χρωστικής του δέρματος. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν ένα οικογενειακό ιστορικό της κατάστασης ή άλλες αυτοάνοσες ασθένειες, όπως ο υπερθυρεοειδισμός, η αλωπεκία και η κακοήθης αναιμία. Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με βιοψία ιστών. Η διάγνωση της λεύκης προκύπτει πρωτίστως με βάση την κλινική εξέταση από τον γιατρό, συνδυαστικά με τη λήψη ατομικού και οικογενειακού ιστορικού και τον αποκλεισμό άλλων δερματικών παθήσεων, όπως η δερματίτιδα ή η ψωρίαση. Επιπλέον, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει τη διενέργεια βιοψίας ή αιματολογικής εξέτασης (Whitton et al, 2015).

 

 

Προβλήματα

Όπως προαναφέρθηκε η λεύκη δεν έχει θανατηφόρες συνέπειες. Σχετίζεται όμως με εμφάνιση μείζονας κατάθλιψης. Αυτό επιβεβαιώνεται από πρόσφατες έρευνες σύμφωνα με τις οποίες η κλινική κατάθλιψη ή τα καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να είναι διαδεδομένα, καθώς ο πραγματικός επιπολασμός διαφέρει ανάλογα με τα όργανα διαλογής ή ενδεχομένως, με τις γεωγραφικές περιοχές. Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να αξιολογούν ενεργά τους ασθενείς με λεύκη για σημεία / συμπτώματα κατάθλιψης και να παρέχουν κατάλληλες παραπομπές για τη διαχείριση των ψυχιατρικών τους συμπτωμάτων ανάλογα (Lai, Yew, Kennedy & Schwartz, 2017).

Σύμφωνα με έρευνες η εμφάνιση Λεύκης σχετίζεται με εμφάνιση Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (Raveendra, Hemavathi & Rajgopal, 2017) με ανωμαλίες στη λειτουργία του θυρεοειδή αδένα και γενικότερα του ανοσοποιητικού συστήματος (Colucci, Dragoni & Moretti, 2015).

 

 

Θεραπεία

Δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τη λεύκη. Για όσους έχουν ελαφρύ δέρμα, τα αντιηλιακά και το μακιγιάζ είναι όλα που συνήθως συνιστώνται. Άλλες επιλογές θεραπείας μπορεί να περιλαμβάνουν στεροειδείς κρέμες ή φωτοθεραπεία για να σκουρύνουν τα ελαφρά μπαλώματα. Εναλλακτικά, μπορεί να δοκιμασθούν οι προσπάθειες ελαφρύνσεως του προσβεβλημένου δέρματος, όπως με υδροκινόνη. Διάφορες χειρουργικές επιλογές είναι διαθέσιμες για όσους δεν βελτιώνουν με άλλα μέτρα. Ένας συνδυασμός θεραπειών γενικά έχει καλύτερα αποτελέσματα.

 

 

Ο ρόλος της διατροφής

Όπως είδαμε παραπάνω ως μέσα ίασης της Λεύκης χρησιμοποιούνται άλλες μέθοδοι και εργαλεία. Πώς θα μπορούσε η Διατροφή να βοηθήσει στη θεραπεία της νόσου αυτής;

Καταρχήν μια και πρόκειται για αυτοάνοση ασθένεια, προέχει η σταθεροποίηση ενός άρτιου ανοσοποιητικού συστήματος. Κι ο ρόλος της Διατροφής σε αυτό το κομμάτι είναι αυταπόδεικτος.

Πιο συγκεκριμένα, ο βρετανικός σύλλογος για την λεύκη προτείνει την κατανάλωση πολλών φρούτων και λαχανικών (τουλάχιστον πέντε μερίδων την ημέρα), καθώς και μια ποικιλία αμυλούχων τροφών και πρωτεϊνών. Αποσκοπεί σε μείωση των λιπαρών και επεξεργασμένων τροφίμων.

Μια τέτοια δίαιτα είναι απαραίτητη για να δώσει μια καλή προσφορά των θρεπτικών ουσιών που προάγουν το υγιές δέρμα και εμπλέκονται στη διαδικασία της χρωματισμού:

• Βιταμίνη Β12 και φολικό οξύ
• Βιταμίνη C
• Βιταμίνη D
• Β καροτίνη
• Ιχνοστοιχεία (χαλκός, σίδηρος και ψευδάργυρος)

Δυστυχώς δεν υπάρχουν γνωστά συγκεκριμένα τρόφιμα που θα θεραπεύσουν τη λεύκη και δεν υπάρχουν άλλα που θα τα καταστήσουν χειρότερα. Δεν θα βοηθήσει η αποφυγή συγκεκριμένων ομάδων τροφίμων (Vitiligo Society, 2019).

Θέλοντας να δούμε πιο συγκεκριμένες έρευνες ως προς τον ρόλο συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, ομάδα Ινδών επιστημόνων δημοσίευσε έρευνα πάνω σε ποντίκια. Οι Jatel, Soumaya και Hamdaoui εξέτασαν σαράντα αυτοάνοσα ποντίκια, ηλικίας 5 έως 12 μηνών που έδειξαν ορατά σημάδια επαγόμενης λεύκης, τυχαιοποιήθηκαν διαδοχικά σε πέντε παράλληλες ομάδες (8 ποντίκια ανά ομάδα). Η θεραπεία ορίστηκε ως επαναχρωματισμός των υποβληθέντων σε θεραπεία θέσεων. Χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφικές και οπτικές τεχνικές τόσο στη βάση όσο και σε εβδομαδιαία βάση.

Μέχρι το τέλος της μελέτης, οι μύες έδειξαν ορατό επαναχρωματισμό μετά την χορήγηση συμπληρωμάτων πολυφαινολών, βιταμινών Α, Ε, C, σεληνίου, σιδήρου και ψευδαργύρου. Χρησιμοποιώντας την παγκόσμια αξιολόγηση του ερευνητή, η θεραπευτική επιτυχία όσον αφορά έναν σαφή επαναχρωματισμό τεκμηριώνεται στο 70% των ποντικών που έλαβαν θεραπεία. Η ομάδα των επιστημόνων κατέληξε στο ότι τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν ότι ένα συμπλήρωμα αντιοξειδωτικού είναι σημαντικά ωφέλιμο για τη συμβολή της ανώτερης κλινικής αποτελεσματικότητας για τη θεραπεία της λεύκης (Jatel, Soumaya & Hamdaoui, 2009).

 

Νέα ερευνητικά δεδομένα

Το ρόλο της διατροφής στη λεύκη επεσήμανε και μια πιο πρόσφατη έρευνα, σύμφωνα με την οποία λειτουργικά τρόφιμα και υγιεινή διατροφή, με ποικίλλα θρεπτικά συστατικά, αποτελούν μια ποικιλία πηγών, που θα μπορούσαν να θεωρηθούν αναπόσπαστο μέρος, καθώς και χρήσιμο, της ιατρικής θεραπείας της λεύκης (Di Nardo et al, 2018).

Ως προς τα βότανα για τη θεραπεία της, βαρύτητα δόθηκε στο ginkgo biloba. Ένα βότανο γνωστό για αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα, το ginkgo biloba χρησιμοποιείται συχνά ως εναλλακτικό φάρμακο για θέματα στο κυκλοφορικό μας σύστημα. Σε μια κλινική δοκιμή παρατηρήθηκε κάποια ανάκαμψη χρώματος σε 10 άτομα. Ωστόσο, δύο άλλοι συμμετέχοντες στη μελέτη πήραν ένα εικονικό φάρμακο και είχαν τα ίδια αποτελέσματα. Αυτό καθιστά το ρόλο του ginkgo biloba ασαφές στη θεραπεία της λεύκης (Parsad, Pandhi & Juneja, 2003).

Από την άλλη πλευρά, παρότι δεν υπάρχουν ενδείξεις για συγκεκριμένες τροφές να επιδεινώνουν την νόσο, για την ορθότερη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος είναι σκόπιμο να αποφεύγονται επεξεργασμένες τροφές, αλκοόλ και ζάχαρη.

 

Συμπερασματικά, η λεύκη αποτελεί μια ασθένεια που αφορά περίπου το 1-3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Παρότι δεν είναι ούτε θανατηφόρα ούτε μεταδοτική, σχετίζεται άμεσα με την εμφάνιση της κατάθλιψης. Επηρεάζει επίσης αρνητικά τη λειτουργία συνολικά του ανοσοποιητικού συστήματος σχετίζοντας ασθένειες όπως η δυσλειτουργία στο θυρεοειδή αδένα αλλά και ο Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ. Ασθενείς με λεύκη οφείλουν να ακολουθούν τις συστάσεις για καλύτερη διατροφή και περισσότερη άσκηση στον δρόμο για βελτίωση του ανοσοποιητικού τους συστήματος προκειμένου και να μειωθούν τα συμπτώματα της νόσου αλλά και την αποφυγή εμφάνισης κι άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων. Σαφώς, περαιτέρω έρευνες πάνω στην σχέση Διατροφής και θεραπείας της Λεύκης απαιτούνται ώστε ο ρόλος της πρώτης να αναβαθμιστεί κι άλλο.

 

 

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Colucci, R., Dragoni, F. & Moretti, S. (2015). “Oxidative stress and immune system in vitiligo and thyroid diseases”. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, doi: http://dx.doi.org/10.1155/2015/631927

Di Nardo, V., Barygina, V., Franca, K., Tirant, M., Valle, Y. & Lotti, T. (2018). “Functional nutrition as integrated approach in vitiligo management”. Dermatologic Therapy, doi: 10.1111/dth.12625

Ezzedine, K., Eleftheriadou, V., Whitton, M. & van Geel, N. (2015). “Vitiligo”. The Lancet, 386(9988), pp 74-84.

Jatel, A., Soumaya, G. S. & Hamdaoui, M. H. (2009). “Vitiligo treatment with vitamins, minerals and polyphenol supplementation”. Indian Journal of Dermatology, 54(4), pp 357-360.

Lai, Y. C., Yew, Y.W., Kennedy, C. & Schwartz, R. A. (2017). “Vitiligo and depression: A systematic review and meta-analysis of observational studies”. The British Journal of Dermatology, 177(3), pp 708-718.

Parsad, D., Pandhi, R. & Juneja, A. (2003). “Effectiveness of oral Ginkgo Biloba in treating limited, slowly spreading vitiligo”. Clinical and Experimental Dermatology, 28(3), pp 285-287.

Raveendra, L., Hemavathi, R. N. & Rajgopal, S. (2017). “A study of vitiligo in Type 2 Diabetic patients”. Indian Journal of Dermatology, 62(2), pp 168-170.

Vitiligo Society. (2019). “Nutrition – can it make any difference?”. Ημερομηνία πρόσβασης: 29 Απρίλη, διαθέσιμο στο: https://www.vitiligosociety.org.uk/index.php/nutrition.html

Whitton, M., Pinart, M., Batchelor, J. M., Leonardi-Bee, J., Gonzalez, U., Jiyad, Z., Eleftheriadou, V. & Ezzedine, K. (2015). “Evidence-based management of vitiligo: summary of a Cochrane systematic review”. The British Journal of Dermatology, doi:org/10.1111/bjd.14356

 

 

 

 

 

Λεοντίου Κωνσταντίνος

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc