Γενικού Ενδιαφέροντος

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Διαβήτη

Τι συμβολίζει η θέσπιση της παγκόσμιας αυτής μέρας και ποια είναι σήμερα η κατάσταση του Σακχαρώδους Διαβήτη στον κόσμο;

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Διαβήτη 2022

 

Τι συμβολίζει αυτή η μέρα

Κάθε χρόνο στις 14 Νοέμβρη οι παγκόσμιοι οργανισμοί υγείας έχουν θεσπίσει τη μέρα αυτή ως μέρα ευαισθητοποίησης για την ασθένεια του Σακχαρώδους Διαβήτη. Δημιουργήθηκε από τη Διεθνή Ομοσπονδία Σακχαρώδους Διαβήτη (IDF) και κάθε παγκόσμια μέρα εστιάζει σε ένα διαφορετικό θέμα. Πχ, το 2016 το θέμα ήταν «Σακχαρώδης Διαβήτης και όραση» ενώ για την τριετία 2021-23 το θέμα είναι «Πρόσβαση στη θεραπεία».

 

14 Νοέμβρη: Μέρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης πάνω στο σακχαρώδη διαβήτη

Δεδομένα

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) διακρίνεται σε δυο βασικές μορφές, τον τύπου Ι και τον τύπου ΙΙ. Για τον Ι, που συχνά τον συναντούμε ως «νεανικό διαβήτη», δεν υπάρχει πρόληψη. Είναι αντιμετωπίσιμος με ενέσεις ινσουλίνης μια και τα β-κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη έχουν καταστραφεί οριστικά. Ο ΙΙ από την άλλη, είναι μια μορφή διαβήτη που και μπορεί να προληφθεί και μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), ο αριθμός των ατόμων με ΣΔ αυξήθηκε από 108 εκατομμύρια το 1980 σε 422 εκατομμύρια το 2014. Ο επιπολασμός αυξάνεται ταχύτερα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος από ό,τι στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Μεταξύ 2000 και 2019, σημειώθηκε αύξηση 3% στα ποσοστά θνησιμότητας από διαβήτη ανά ηλικία (WHO, 2022).

 

 

Χαρακτηριστικά ΣΔ

Ο ΣΔ δεν είναι μεταδοτικός σε καμία του μορφή αλλά η κληρονομικότητα φέρεται να παίζει ρόλο. Σύμφωνα με το CDC (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών) στις ΗΠΑ, αν οι γονείς είναι διαβητικοί τότε αυξάνονται οι πιθανότητες κάποιο από τα παιδιά τους να αποκτήσει ΣΔ (τύπου ΙΙ) (CDC, 2022).

 

Συμπτώματα

Ένα διαβητικό άτομο διψάει και ουρεί συνέχεια (ανεξάρτητα εποχής), αισθάνεται κουρασμένο και χωρίς ενέργεια. Χάνει βάρος χωρίς ιδιαίτερα προσπάθεια, είναι κυκλοθυμικό και επιρρεπές στις μολύνσεις. Κάθε άτομο είναι πιθανόν να αναπτύξει κι άλλα συμπτώματα.

 

Τι είναι το προ-διαβητικό στάδιο και τι ο διαβήτης κύησης;

Είναι το στάδιο εκείνο το οποίο ένα άτομο έχει συνήθως και αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και η γλυκοζιωμένη αιμοσφαιρίνη του (HgbA1c) είναι σε υψηλά επίπεδα. Σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, τότε το άτομο γίνεται διαβητικό.

Ο διαβήτης κύησης δεν αποτελεί κατηγορία διαβήτη. Αν δεν προσεχτεί όμως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τότε μπορεί να αναβαθμιστεί σε διαβήτη τύπου ΙΙ.

 

Συνέπειες ΣΔ

Ο ΣΔ είναι η κύρια αιτία τύφλωσης, νεφρικής ανεπάρκειας, καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικού και ακρωτηριασμού κάτω άκρων.

Το 2019, ο διαβήτης και η νεφρική νόσος λόγω διαβήτη προκάλεσαν περίπου δυο εκατομμύρια θανάτους (WHO, 2022).

Άτομα με ΣΔ έχουν 2 με 3 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες για εγκεφαλικό σε σχέση με τα μη διαβητικά άτομα.

Η έκβαση σε μολυσματικές ασθένειες (όπως είναι και η COVID-19) στα διαβητικά άτομα είναι χειρότερη.

Επηρεάζονται γενικά πολλά συστήματα και όργανα του ανθρώπινου οργανισμού (νεφρά, μάτια, δέρμα, στόμα, καρδιά, πόδια).

 

Τι κάνουμε;

Ο ΣΔ Ι αντιμετωπίζεται με ινσουλίνη. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου διατροφής παίζει επίσης σημαντικό ρόλο όπως και η σωματική άσκηση αλλά και η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους (ΔΜΣ: 25).

Ο ΣΔ ΙΙ πολύ περισσότερο από τον Ι, επηρεάζεται από την καθημερινότητά μας. Κάποιοι τον ονοματίζουν ως «ασθένεια που οφείλεται στο κακό lifestyle» μια και το στρες, η παχυσαρκία, η κακή διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης, το κάπνισμα, το αλκοόλ & η έλλειψη ύπνου αφορούν τα άτομα που πάσχουν από τη μορφή αυτή του ΣΔ.

Σύμφωνα με έρευνες, η απώλεια ακόμα και του 5% επί του αρχικού σωματικού βάρους ενός παχύσαρκου ή υπέρβαρου ατόμου, μειώνει τις πιθανότητες για εμφάνιση ΣΔ.

 

Αντιμετώπιση

Ο ΣΔ μπορεί να αντιμετωπιστεί και οι συνέπειές του να αποφευχθούν ή να καθυστερήσουν με δίαιτα, σωματική δραστηριότητα, φαρμακευτική αγωγή και τακτικό έλεγχο και θεραπεία για επιπλοκές.

 

Ο ρόλος της διατροφής στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη

Ο ρόλος της διατροφής

Παρότι παλιότερα υπήρχαν κάποιες γενικές οδηγίες που δίνονταν στους διαβητικούς, εδώ και χρόνια η επιστημονική κοινότητα δεν αντιμετωπίζει «γενικά» τον κάθε διαβητικό αλλά «ατομικά». Σαφώς, οι τροφές που έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (πχ λευκό ρύζι), οι επεξεργασμένες (όπως η πίτσα και τα μπισκότα), το αλκοόλ πρέπει να περιορίζονται ή και να απαγορεύονται αναλόγως. Το προφίλ όμως του κάθε διαβητικού, τι ανάγκες σε θερμίδες και θρεπτικά συστατικά έχει, πόσο εύκολα μεταβολίζει συγκεκριμένους υδατάνθρακες, είναι κάτι που περιλαμβάνεται στο φάσμα της εξατομίκευσης και όχι της γενίκευσης.

 

Τι συμβαίνει στη χώρα μας, τι συμβαίνει παγκόσμια

Σύμφωνα με την ΗΔΙΚΑ, στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από 1.200.000 διαβητικά άτομα (το 75% των οποίων πάσχει από τύπου ΙΙ).

Η χώρα με το μεγαλύτερο επιπολασμό σε διαβήτη τύπου ΙΙ παγκοσμίως είναι το Πακιστάν (30,8%) ενώ η χώρα με την αντίστοιχη πρωτιά σε διαβήτη τύπου Ι είναι οι ΗΠΑ (176 περιστατικά/1000 άτομα) και ακολουθεί η Ινδία (171 περιστατικά/1000 άτομα).

Κίνα, Ινδία και Πακιστάν θεωρούνται ως οι χώρες που θα συνεχίζουν να έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα από ΣΔ ΙΙ μέχρι το 2045.

Φυσικά, στην παραπάνω κατάταξη δεν λαμβάνουμε υπόψη τα μη διαγνωσμένα περιστατικά (Bell, 2022).

 

Πρόβλημα και στις οικονομίες των χωρών

Όπως αναφέραμε, ο ΣΔ επηρεάζει την ποιότητα ζωής και το προσδόκιμο του κάθε ασθενούς. Εκτός αυτού όμως, αποτελεί και ένα δυσβάσταχτο κόστος για το σύστημα υγείας της εκάστοτε χώρας. Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία του 2021, για κάθε διαβητικό το σύστημα υγείας των ΗΠΑ επιβαρύνθηκε με 12.000 δολάρια, η Ελβετία με 10.500 δολάρια και η Νορβηγία με 9.500 δολάρια αντίστοιχα (Elflein, 2021).

 

Επίλογος

Η παγκόσμια ημέρα κατά του Σακχαρώδους Διαβήτη αποτελεί μια μέρα αφύπνισης και ενημέρωσης για την ασθένεια αυτή που ταλαιπωρεί και αφορά εκατοντάδες εκατομμύρια συνανθρώπων μας ανά τον πλανήτη. Οι συνέπειες (ψυχολογικές και υγείας) είναι πολύ μεγάλες. Όχι μόνο για τον νοσούντα αλλά και για το σύστημα υγείας της κάθε χώρας. Η πρόληψη και η ενημέρωση είναι πάρα πολύ σημαντικές όσο και η στιγμή δράσης. Η αλλαγή τρόπου ζωής που περιλαμβάνει συγκεκριμένη διατροφή, σωματική άσκηση, απόκτηση φυσιολογικού βάρους ή ακόμα και μια μικρή απώλεια ακόμα και αν μιλάμε ακόμα και υπέρβαρο, είναι οι επιλογές που θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bell, (2022). “How do diabetes rates vary by country?”. [online], [ημερομηνία πρόσβασης: 13 Νοέμβρη]. Διαθέσιμο στο: https://www.medicalnewstoday.com/articles/diabetes-rates-by-country

CDC, (2022). “Family Health History and Diabetes”. [online], [ημερομηνία πρόσβασης: 13 Νοέμβρη]. Διαθέσιμο στο: https://www.cdc.gov/genomics/famhistory/famhist_diabetes.htm

Elflein, (2021). “Leading 10 countries with highest spending per patient with diabetes in 2021″. [online], [ημερομηνία πρόσβασης: 13 Νοέμβρη]. Διαθέσιμο στο: https://www.statista.com/statistics/374446/highest-average-worldwide-cost-per-diabetes-patient-by-country/

WHO, (2022). “Diabetes”. [online], [ημερομηνία πρόσβασης: 13 Νοέμβρη]. Διαθέσιμο στο: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/diabetes

 

 

 

Λεοντίου Κωνσταντίνος

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *