Αθλητισμός & Ευεξία

Συμπληρώματα διατροφής και η συμβολή τους στην αθλητική επίδοση

Εδώ και αρκετά χρόνια κυριαρχούν στην αθλητική αγορά σκευάσματα πρωτεϊνών και άλλων θρεπτικών συστατικών σε διάφορες γεύσεις και χρώματα που προωθούνται από τους κατασκευαστές τους ως «επικουρική» τροφή των αθλητών. Μιλάμε για τα συμπληρώματα Διατροφής τα οποία προφανώς δεν μπορούν να αντικαταστήσουν ένα γεύμα.

Χρειάζονται τα συμπληρώματα διατροφής στους αθλητές;

Πρέπει να χορηγούνται σε περιπτώσεις όπου η Διατροφή είναι ανεπαρκής να καλύψει τις θρεπτικές απαιτήσεις ενός οργανισμού, λόγω παθολογικής κατάστασης όπως στο μετεωρισμό, μετά από εγχείριση του οισοφάγου, κατά την εγκυμοσύνη και σε περίπτωση ήπιας φλεγμονής του γαστρεντερικού σωλήνα. Σε κάθε άλλη περίπτωση η Διατροφή μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μας οπότε η λήψη συμπληρωμάτων Διατροφής γίνεται ουσιαστικά για την υπερπλήρωση των αποθηκών του οργανισμού. Δυστυχώς, επειδή μιλάμε για ένα χώρο που έχουν πέσει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ, υπάρχει ή πρέπει να υπάρχει ένα κλίμα καχυποψίας ως προς την ποιότητα των συμπληρωμάτων αυτών.

 

Τι πρέπει να προσέχουμε

Υπάρχουν συμπληρώματα που απευθύνονται με τυμπανοκρουσίες σε άτομα που επιθυμούν τη μυϊκή τους «εκτίναξη» (με αυτά των πρωτεϊνών να θεωρούνται τα κορυφαία σε ζήτηση), έχοντας όμως πολύ μικρή απορρόφηση οι πρωτεΐνες τους είτε να μην περιέχουν καθόλου το θρεπτικό συστατικό που διαφημίζουν. Ακόμα, η αλόγιστη χρήση αυτών μπορεί να επιφέρει υπερπλήρωση των αποθηκών σε σημείο να προκαλέσει τοξικότητα στον οργανισμό προκαλώντας ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Τα συμπληρώματα σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλονται για τη διατήρηση της υγιεινής ενός οργανισμού αλλά επειδή υπάρχει έντονη παρουσία τους στο χώρο της αγοράς, πρέπει η χορήγησή τους να γίνεται πάντα από ειδικό.

Όταν λέμε εργογόνα βοηθήματα εννοούμε εκείνα που χρησιμοποιούνται με σκοπό την μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης. Διακρίνουμε τα ψυχολογικά βοηθήματα, τα οποία καταπολεμούν ψυχολογικές ανωμαλίες αυξάνοντας την ψυχονοητική κατάσταση του αθλητή, τα φαρμακολογικά βοηθήματα, που αυξάνουν, όπως υπόσχονται, τη σωματική ισχύ (στεροειδή), τα φυσιολογικά βοηθήματα, που αυξάνουν τη σωματική δύναμη (μετάγγιση αίματος), τα μηχανικά βοηθήματα, που αυξάνουν την ενεργειακή αποδοτικότητα (ρουχισμός) και τα διατροφικά βοηθήματα (συμπληρώματα πρωτεϊνών). Τα εργογόνα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή αφού προσφέρουν μεγιστοποίηση της αθλητικής επίδοσης φέρνοντας ακόμη πιο κοντά έναν αθλητή στο ρεκόρ. Στα διατροφικά εργογόνα περιλαμβάνονται μίγματα υδατανθράκων, αμινοξέων, λιπαρών οξέων, βιταμινών και ανόργανων συστατικών. Εκτός των θρεπτικών συστατικών που βρίσκονται στις τροφές τα εργογόνα διαθέτουν και ουσίες όπως το συνένζυμο Q10, το ginseng και η κρεατίνη. Η χρήση χημικών φαρμακευτικών ουσιών απαγορευμένων (ντοπάρισμα) από αθλητές είναι απαγορευμένη τόσο από τον Ε.Ο.Φ. όσο και από την ελληνική και διεθνή νομοθεσία.

 

Πότε πρέπει να χρησιμοποιούμε τα εργογόνα

Ένας αθλητής που κάνει πρωταθλητισμό πρέπει να έχει ως γνώμονα τη βελτιστοποίηση της αθλητικής του επίδοσης μέσω της προπονητικής μεθόδου και της διατροφής. Αν κρίνεται αναγκαία η υπερπλήρωση των αποθηκών του, τότε παράλληλα με τη διατροφή κρίνεται σκόπιμη η χορήγηση συμπληρώματος είτε και κάποιου εργογόνου, μετά από την σύμφωνη γνώμη του προπονητή και του Διατροφολόγου του. Προσοχή πρέπει να δοθεί στο θέμα των πολυβιταμινών! Ομάδα της BALCO ανακάλυψε ότι τα σκευάσματα αυτά είναι σε μορφή ταμπλέτας. Τούτο σημαίνει ότι είναι πιθανό να αποβάλλονται από τον οργανισμό χωρίς να αφομοιώνονται και να απορροφούνται μια και αρκετές ταμπλέτες κατά την παρασκευή τους συμπιέζονται σε πιέσεις μεγαλύτερες ακόμη και από 20 tn/inch². Ιδίως με τα διατροφικά εργογόνα που διαθέτουν πρωτεΐνες έχει γίνει μεγάλος ντόρος. Διατροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, φτωχές σε λίπη και υδατάνθρακες επικουρούμενες από συμπληρώματα πρωτεϊνών υπόσχονται θαύματα. Για τέτοιες διατροφές, αναφερθήκαμε και πριν ότι προσφέρουν τοξικότητα και έλλειψη σε βασικά θρεπτικά συστατικά.

 

Ο ρόλος των υδατανθράκων είναι μέγιστης σημασίας στην απορρόφηση των πρωτεϊνών. Όσο για τα συμπληρώματα, πριν αγοράσουμε κάποιο πρέπει να γνωρίζουμε για το περιεχόμενο του, ότι δεν περιέχει πουρίνη, την ημερομηνία λήξης, ο παρασκευαστής του να εγγυάται για το προϊόν, το ποσοστό της πρωτεΐνης να είναι πάνω από το 80% και το εν λόγω συμπλήρωμα να μην είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα παρατημένο στο ράφι του. Αυτό που τελικά σε ένα συμπλήρωμα έχει σημασία δεν είναι η ποσότητα που καταναλώνουμε αλλά πόση ποσότητα τελικά θα απορροφηθεί. Ολοκληρώνοντας, τα αμινοξέα απαντώνται στην L και στην D μορφή. Η μορφή που απορροφάται ένα αμινοξύ είναι μόνο της L με συνέπεια σκεύασμα που γράφει ένα αμινοξύ στην άλλη μορφή, ουσιαστικά να είναι άχρηστο για τον οργανισμό μας.

 

Επίλογος

Η χρήση των εργογόνων συμπληρωμάτων θα παρθεί σε συνεργασία γιατρού-διαιτολόγου-γυμναστή/προπονητή. Παραδοσιακά, οι διαφημίσεις συμπληρωμάτων διατροφής δίνουν την εντύπωση της πλήρης μεταμόρφωσης, σωματικά, πνευματικά και αγωνιστικά ενός αθλητή. Δυστυχώς, η βιομηχανία των κακών συμπληρωμάτων διατροφής ανθεί και για το λόγο ότι η αθλητική διατροφή είναι ένας σχετικά νέος χώρος. Απρόσιτος σε πολλούς συν την προφανή αγωνία ενός αθλητή να θριαμβεύσει και να γίνει πρωταθλητής με οποιοδήποτε κόστος της υγείας του. Συν ακόμα τα υπέρογκα κέρδη που αποκομίζουν οι απανταχού φαρμακευτικές εταιρίες που τα διακινούν ενώ σε αυτή την εξίσωση πρέπει να βάλουμε και το νομοθετικό πλαίσιο που συχνά είναι ανύπαρκτο. Το χειρότερο είναι ότι αρκετά από αυτά δίδονταν «ελεύθερα» ακόμα και στα γυμναστήρια, απευθυνόμενα όχι σε εν δυνάμει πρωταθλητές αλλά σε «καθημερινούς» συμπολίτες μας που ορέγονται ένα σώμα «με σωματικό λίπος <5% και six pack κοιλιακούς χωρίς διατροφή»… Ευτυχώς, η νομοθεσία έχει γίνει ιδιαίτερα αυστηρή (με βάση την παρ. 11 του άρθρου 3  του Π.Δ.  219/2006) και τουλάχιστον στους χώρους που γυμναζόμαστε απαγορεύεται η διακίνησή τους σε οποιοδήποτε άτομο βρίσκεται εκεί.

 

 

 

 

 

Λεοντίου Κωνσταντίνος

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «LIFT Press»

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *