Η σημασία της διατροφής στους Αγώνες

Αν θεωρητικά έχουμε δυο αθλητές με το ίδιο ταλέντο, την ίδια φόρμα και τα ίδια σωματομετρικά χαρακτηριστικά αυτός που θα βγει πρώτος από την μεταξύ τους αναμέτρηση τελικά θα είναι εκείνος που θα έχει διατραφεί σωστά.

Η σημασία του να προσέχει ένας αθλητής τη διατροφή του

Η σημασία της αθλητικής διατροφής δεν είναι νέο φαινόμενο. Τουναντίον, από την αρχαιότητα κιόλας, από τον 5^ο αι. π.Χ. υπάρχουν μαρτυρίες για τον Ίκκο, τον πρώτο αθλητή που καταγεγραμμένα έδωσε προσοχή στην διατροφή του. Τούτο το επιβέβαιωσε ο Πλάτων χρησιμοποιώντας την έκφραση «γεύμα του Ίκκου». Ακολουθούν κι άλλα παραδείγματα αθλητών στην αρχαιότητα που ακολούθησαν συγκεκριμένο διατροφικό πρόγραμμα για την προετοιμασία τους στους Αγώνες, ακόμα κι αυτό αν περιλάμβανε μόνο κρέας, κρασί και ψωμί (το διατροφικό σχήμα του Μίλων από τον Κρότωνα, ολυμπιονίκη πάλης της εποχής). Ο Πυθαγόρας μάλιστα ενδέχεται να είναι ο πρώτος που συμβουλεύει τους αθλητές να καταναλώνουν κρέας κατά την προετοιμασία και την διάρκεια των αγώνων.

Όλα αυτά στην αρχαιότητα. Η σημασία της διατροφής πολλαπλασιάστηκε κι έφτασε στη σημασία που πρέπει να έχει στις μέρες μας: δεν νοείται αθλητής που κάνει πρωταθλητισμό να μην ακολουθεί συγκεκριμένο διατροφικό σχήμα. Οι ανάγκες μάλιστα είναι τέτοιες που ειδικά όταν μιλάμε για τουρνουά (όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες με συνεχόμενες αναμετρήσεις σε μικρό χρονικό διάστημα) κάθε αθλητής έχει δίπλα του έναν αθλητικό διατροφολόγο. Προφανώς το διατροφικό σχήμα από αθλητή σε αθλητή διαφέρει όπως επίσης κι από άθλημα σε άθλημα και από ημέρα σε ημέρα. Για παράδειγμα, η διατροφή ενός μαραθωνοδρόμου πρέπει να αποτελείται από 95% υδατάνθρακες (βασικά υγρά), 2% πρωτεΐνες και 3% λίπη λίγες ώρες πριν τον αγώνα ενώ αυτή ενός αρσιβαρίστα, που θέλει η πηγή ενέργειας να αποδομείται με πιο βραδείς ρυθμούς, 25% πρωτεΐνες (ή 2 γρ/κιλό ΣΒ), 25% λίπη και μόλις 50% υδατάνθρακες. Κύριος ρόλος της διατροφής είναι ο εφοδιασμός του οργανισμού με γλυκογόνο και η διατήρηση της αυξημένης μυϊκής μάζας κατά την διάρκεια του αγώνα. Κύρια ως προς του υδατάνθρακες, η μη επαρκής πρόσληψή τους έχει ως συνέπεια την μετατροπή  πρωτεϊνών και λιπιδίων σε ενέργεια με συνέπεια την μείωση την αθλητικής απόδοσης.

 

Αθλητές Ολυμπιακών Αγώνων και διατροφή

Παραδείγματα από τωρινούς αθλητές πολλά. Η διατροφή του ζωντανού θρύλου των πισίνων, του Μάικλ Φελπς, στο Πεκίνο απέδιδε 8-12.000 θερμίδες καθημερινά. Θα πει κάποιος «μα πως δεν…πάχαινε»; Ο Αμερικανός όχι μόνο δεν πήρε γραμμάριο κατά τη διάρκεια των Αγώνων, όχι μόνο δεν μειώθηκαν οι επιδόσεις του αλλά κατέκτησε 8 χρυσά μετάλλια! Κι αυτό διότι με την κολύμβηση έκαιγε 748 θερμίδες την ώρα και παρότι έτρωγε την εξαπλάσια ποσότητα από έναν αντίστοιχο ενήλικα οι καύσεις του τότε 23χρονου ήταν σε τέτοιο επίπεδο που ό,τι έτρωγε το μεταβόλιζε ταχέως. Προφανώς η προετοιμασία που έκανε για πολλά χρόνια (διατροφικά και προπονητικά) δεδομένα έπαιξε το ρόλο της. Αυτό «εκμεταλλεύθηκε» και μεγάλη αλυσίδα ταχυφαγείων και προσπάθησε μέσω του Φελπς να προωθήσει την…αθωότητα του junk food.

Η Λόλο Τζόουνς, η 30χρονη Αμερικανίδα σπρίντερ, επίσης δίνει μεγάλη σημασία στην διατροφή της. Κάθε πρωί καταναλώνει μια δόση πρωτεΐνης με σπανάκι και φράουλες (η κύρια πηγή των υδατανθράκων της) ενώ καταναλώνει κοτόπουλο, μπριζόλα και λαχανικά αποκλείοντας τους απλούς υδατάνθρακες (λευκό ψωμί, μακαρόνια, μπισκότα) ειδικά το βράδυ.

Ο Γιουσέιν Μπολτ είναι ένας από τους λίγους επαγγελματίες αθλητές που δεν λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής. Το μόνο που παίρνει ως συμπλήρωμα είναι βιταμίνη C και όλη η ενέργεια που λαμβάνει προέρχεται αποκλειστικά από την τροφή του. Καταναλώνει έξι γεύματα ημερησίως που αποτελούνται από 60% πρωτεΐνες, 30% υδατάνθρακες και 10% λίπη. Οι δρομείς ταχύτητας άλλωστε πρέπει να καταναλώνουν ένα γραμμάριο πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους για να χτίσουν και να διατηρήσουν την μυϊκή τους κατάσταση. Προτιμά από πηγές πρωτεΐνης κοτόπουλο φιλέτο, χοιρινό κρέας και ψάρια. Αγαπημένο του snack είναι ο διοσκουρέας (yams), ένα τροπικό λαχανικό που απαντάται στην Καραϊβική ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνες Α και C.

Άλλο παράδειγμα ταχύτητας καύσης θερμίδων και αναγκών των αθλητών αποτελεί η Γκάμπι Ντάγκλας. Η 16χρονη Αφροαμερικανίδα πρωταθλήτρια στην ενόργανη γυμναστική έχει τέτοια επιβάρυνση που καίει 6 θερμίδες το λεπτό (όταν πραγματοποιεί απλές ασκήσεις ρουτίνας). Ο ΛεΜπρον Τζέιμς (μπασκετμπολίστας της team USA) καίει αντίστοιχα 18 θερμίδες/λεπτό αγώνα.

 

Επίλογος

Συμπερασματικά, ένας αθλητής προδιαγραφών Ολυμπιακών Αγώνων έχει τεράστιο όγκο σωματικής δραστηριότητας που σημαίνει μια ανώτερη ροή ενέργειας. Λόγω του υψηλότατου μεταβολικού ρυθμού και της αυξημένης μυϊκής μάζας οι θερμίδες που λαμβάνονται καίγονται τάχιστα. Η επιτυχία δεν είναι μικρή δουλειά και όλα είναι μελετημένα για να ευνοήσουν την νίκη. Από την προπόνηση μέχρι τη διατροφή.

 

 

Κωνσταντίνος Λεοντίου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MSc

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Η Ελλάδα αύριο“